استرس ناشی از کنکور از جمله تجاربی است که بسیاری از جوانان و نوجوانان در طول دوره نوجوانی خود آن را تجربه می‌کنند و اغلب یکی از عوامل نرسیدن به نتیجه مورد نظر خود را همین استرس می‌دانند. بنابراین آگاهی از راهبردهایی که در کنترل استرس نقش دارند برای پشت کنکوری‌ها بسیار واجب است. روش‌های غیردارویی کاهش استرس کنکور نیاز به تمرین و استفاده مداوم دارد و در صورتی که متدی را به طور کامل یاد بگیرید می‌تواند به میزان قابل توجهی موجب کاهش استرس کنکور شود.

منبع : مقابله با استرس کنکور

چرا استرس کنکور دارم ؟

یکی از برهه‌های پرفشار زندگی اکثر نوجوانان که نتیجه‌اش تأثیر زیادی بر زندگی شغلی او می‌گذارد، دوره مطالعه برای کنکور است. در این دوران یکی از سؤال‌های پرتکرار نوجوان این است که «چرا استرس دارم؟» و «چطور با این استرس مقابله کنم؟».

به‌سرعت به سراغ اصل مطلب برویم؛ وقتی می‌گوییم احساس استرس می‌کنم منظور واقعی ما چیست؟ آیا نگران هستیم، ترسیده‌ایم یا عصبی هستیم؟ درواقع استرس به حالت‌های روانی یا احساسی گفته می‌شود که درنتیجه تغییرات و چالش‌های زندگی آن‌ها را تجربه می‌کنیم. به عبارت دیگر این چالش‌ها واکنشی ایجاد می‌کنند که به‌اصطلاح آن را استرس می‌نامیم.

استرس می‌تواند ازلحاظ روانی، جسمی و هیجانی بر ما تأثیر بگذارد و باعث بروز نشانه‌هایی مثل معده درد، سردرد و اختلال در خواب گردد. همین‌طور می‌تواند احساسات‌مان را تغییر دهد و ما را تبدیل به فردی عبوس، دمدمی‌مزاج و زودرنج کند.

استرس زاهای مربوط به کنکور

تصور اکثر افراد این است که استرس در پاسخ به یک موقعیت و رویداد منفی به وجود می‌آید اما حقیقت این است که همین واکنش روانی را در هنگام رخداد یک اتفاق مثبت مانند دریافت یک جایزه یا یادگیری رانندگی هم تجربه می‌کنیم؛ اما نام آن را «وجد» می‌گذاریم. باوجود نام‌های متفاوت باید بدانیم که بدن نسبت به هر دو حالت وجد و استرس به یک شیوه روان‌شناختی واکنش نشان می‌دهد؛ بنابراین طرز نگرش ما به موقعیت‌ها است که آن را استرس‌زا یا وجدآور می‌کند.

موقعیت‌های استرس‌زای زیادی در زندگی انسان‌ها وجود دارد و هر فردی به‌طور مخصوص به خود به آن‌ها پاسخ می‌دهد.

عواملی وجود دارند که بر نحوه تجربه ما از یک موقعیت استرس‌زا تأثیر می‌گذارد. این عوامل عبارت‌اند از: تجربه‌های قبلی ما از موقعیت‌های مشابه مثل امتحان‌های مدارس یا آزمون‌های آزمایشی، نوع احساس روانی یا هیجانی ما، اعتمادبه‌نفس و میزان آمادگی برای کنکور و حتی زمانی که وضعیت استرس‌زا در زمان خاص پیش‌ بیاید؛ مثلاً چراغ‌قرمز وضعیتی استرس‌زا به شمار نمی‌رود اما اگر زمانی رخ دهد که در حال رفتن به محل آزمون هستید، فقط تصور کنید که می‌تواند چه عامل قوی‌ای برای استرس باشد.

در چنین مواردی درصورتی‌که منابع لازم برای جلوگیری از استرس را در اختیار داشته باشیم می‌توانیم میران استرس را تا حد زیادی کاهش دهیم.

چگونه استرس بر من تأثیر می‌گذارد ؟

طبق بررسی‌های روانشناسی به نام سلیه، واکنش بدن به یک موقعیت استرس‌زا طی سه مرحله صورت می‌گیرد. در مرحله اول که «هشدار» نامیده می‌شود مغز هشدار مقابله با عامل استرس‌ زا ( کنکور ) را صادر می‌کند. بدن از حالت آرامش و تعادل خارج‌شده و در جهت رفع آن استرس‌زا وارد عمل می‌شود.

مرحله دوم به «مقاومت» مشهور است که در صورت ادامه پیدا کردن استرس‌زا رخ می‌دهد. در این مرحله بدن بدون اینکه به حالت تعادل حیاتی خود برگردد مبارزه با استرس‌زا را ادامه می‌دهد. این زمان بیشتر عملکرد را در بدن مشاهده می‌کنیم.

مرحله سوم «فرسودگی» نام دارد که در آن بدن به‌تدریج از تلاش برای رفع مانع استرس‌آور دست برداشته و عملکردش تحلیل می‌رود. حتی ممکن است برحسب نوع عامل استرس‌زا، دچار مشکلاتی در دستگاه‌ ایمنی و یا دستگاه گوارش شود.

کنکور نیز جزو استرس زاهای طولانی‌مدت برای نوجوانان محسوب می‌گردد و این مراحل می‌تواند به‌خوبی نقش حیاتی استراحت بین دوره‌های مطالعه را به‌خوبی نشان دهد. در صورت داشتن زمانی برای استراحت و تفریح، بدن به حالت آرامش و وضعیت هشدار برمی‌گردد و هنگام شروع دوباره مطالعه، می‌توان بدون ورود به مرحله فرسودگی، از حداکثر توان خود که در حالت مقاومت از خود نشان می‌دهیم به‌خوبی بهره برد.

این موضوع نکته ساده و درعین‌حال فراموش‌شده‌ای است که علت افت کارکرد بسیاری از افراد کنکوری بعد از تعطیلات نوروزی می‌گردد.

محافظت از خود در برابر اثرات ناشی از استرس کنکور

باید بدانید که نمی‌توان به‌طور کامل از استرس اجتناب کرد. حتی اگر این حالت نیز امکان داشت، کسی مایل به انجام آن نبود. استرس به مقدار کافی باعث جذاب‌تر شدن، چالش‌انگیز شدن و پربار شدن زندگی می‌شود. زندگی بدون استرس باعث ایجاد کسالت و بروز مشکلات خلقی دیگری ازجمله افسردگی است (چرا که کورتیزول ناشی از استرس موجب حرکت و پویایی می‌شود).

یافتن میزان بهینه استرس به این معنی است که چالش‌های زندگی را با منابع محافظتی لازم برای آن در حالت موازنه قرار دهیم. سه عامل محافظتی مهم عبارت‌اند از:

حمایت اجتماعی

یاری رسیدن و کمک از جانب کسانی که به ما اهمیت می‌دهند. ازجمله: دوستان، خانواده و آشنایانی که با آن‌ها بیشتر احساس نزدیکی می‌کنیم.

تقویت ویژگی‌های شخصیتی کارآمد

ازجمله عدم نیاز به رقابت با دیگران، ارتقای دانش، حفظ نگرش آرام‌تر و ایجاد محیطی با آرامش. با اتکا بر نقاط قوت به طور حقیقی می‌توانید عاملی برای مقابله با عامل استرس زا ( کنکور ) ایجاد کنید.

سخت رویی

حالت انعطاف‌پذیری در مقابله با عوامل استرس‌زا که سه خصوصیت دارد: این افراد استرس‌زا ها را به‌عنوان «چالشی» در نظر می‌گیرند که باید بر آن غلبه کنند. در مواجهه با عوامل استرس‌آور دچار فرسودگی و ناامیدی نمی‌شوند و معتقدند که می‌توانند آن را «کنترل» کنند. همچنین این افراد اغلب زندگی خود را با مفهوم و هدف می‌دانند و به آن «متعهد» هستند.

راه‌های کنترل و کاهش استرس کنکور

ازجمله راهکارهایی که در کنترل استرس کنکور توسط فرد نقش دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مراقبت و توجه به خود

سه اقدامی که جزء بهترین فعالیت‌های خود مراقبتی محسوب می‌گردد عبارت‌اند از: خواب کافی، عادات غذایی سالم، انجام فعالیت‌های جسمانی. با انجام این سه کار جسم خود را برای مقابله با استرس کنکور آماده می‌کنید؛ در واقع این کارها آمادگی ابتدایی برای کاهش استرس کنکور را فراهم می‌کنند.

حفظ آرامش

راهکارهایی برای حفظ آرامش وجود دارد که برخی نیاز به فعالیت بدنی و برخی نیاز به تمرکز روی روان و احساس دارد. برای حفظ آرامش به ترتیب زیر عمل کنید؛

• تنفس عمیق
• آموزش آرمیدگی
• تجسم فکری و تصویرسازی ذهنی هدایت‌شده
• مراقبه

لذت بردن از زندگی

باید در نظر داشت که زندگی هرگز تکرار نمی‌شود. حتی دوران کنکور هم بخشی از این زندگی بوده و نباید آن را به‌عنوان آخرین تمرین یک نمایش دید. برای لذت بردن از زندگی نیز تکنیک‌هایی وجود دارد که عبارت‌اند از: داشتن آگاهی فکری، مدیریت زمان، داشتن زمان‌هایی برای تفریح و نیز داشتن روحیه شوخ‌طبعی. در صورتی که راهکارهای ارائه شده فایده نداشت حتما از مشاوره تحصیلی توسط متخصصان ذهن نو استفاده نمایید.

برای دریافت مشاوره تلفنی تحصیلی در زمینه تحصیلات می‌توانید از طریق شماره 02191002360 با متخصصان با تجربه در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو صحبت کنید.